Tο ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση πετιέται ή χάνεται παγκοσμίως.
Στη χώρα μας το πρόβλημα συμβαίνει σε μια τεράστια κλίμακα, καθώς υπολογίζεται ότι σχεδόν 90 κιλά υπολείμματα τροφίμων απορρίπτονται κάθε χρόνο στα σκουπίδια ανά άτομο, εκ των οποίων τα 40 είναι βρώσιμα και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ξανά, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.
Τι είναι όμως το Food waste και γιατί πρέπει να μας απασχολεί;
To food waste είναι πολύ απλά τα απορρίμματα μαγειρεμένου ή μη φαγητού, τα οποία θα μπορούσαν να καταναλωθούν, όμως καταλήγουν στα σκουπίδια από τους ίδιους τους καταναλωτές.
Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο αφορά όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, από την παραγωγή μέχρι και την κατανάλωση, με πολύ αρνητικές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Το 21% αποδίδει τη σπατάλη στην κακή διαχείριση των υπολειμμάτων φαγητού στο νοικοκυριό και το 18% σε πραγματοποίηση μεγαλύτερων αγορών από όσες χρειάζονται.
Ουσιαστικά όταν πετάμε φαγητό εκτός του ότι σπαταλάμε τους φυσικούς πόρους που χρησιμοποιήθηκαν για τη παραγωγή, την επεξεργασία και τη μεταφορά του, σπαταλάτε παράλληλα και χρήματα.
Κατά μέσο όρο υπολογίζεται ότι τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν περίπου 370 € ανά άτομο ετησίως. Φανταστείτε λοιπόν τι θα μπορούσε να κάνει μια τετραμελής οικογένεια με επιπλέον 1.500 € κάθε χρόνο!
Το φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων θα μπορούσε πολύ εύκολα να περιοριστεί, μόνο αν αλλάζαμε τον τρόπο που ψωνίζαμε, αποθηκεύαμε, οργανώναμε και καταναλώναμε τα τρόφιμα μας.
Αν και ακούγεται περίπλοκο, στην πραγματικότητα πρόκειται για μια δημιουργική συνήθεια. Παρακάτω σας προτείνουμε μερικές εύκολες στρατηγικές που μπορείτε να ακολουθήσετε για να αποφύγετε τη σπατάλη τροφίμων.
Προγραμματίστε τα γεύματά σας
Ο προγραμματισμός των γευμάτων εκτός ότι μπορεί να μειώσει την ανησυχία σας σχετικά με το τι να μαγειρέψετε κάθε φορά, βοηθάει στο να αποφεύγετε περιττές αγορές.
Πως μπορεί να γίνει αυτό;
Αρχικά ξεκινήστε βρίσκοντας μια μέρα μέσα στη εβδομάδα που ξέρετε ότι διαθέτετε περισσότερο χρόνο και προγραμματίστε τα γεύματα της επόμενης, σύμφωνα πάντα και με το ποια μέρα πάτε συνήθως στην αγορά.
Στην αρχή, ίσως αυτή η διαδικασία να σας πάρει λίγο χρόνο, αλλά με τον καιρό θα δείτε ότι θα γίνεται χωρίς δεύτερη σκέψη. Δείτε το ως ευκαιρία να ανακαλύψετε νέες συνταγές για την διατροφή σας.
Το σημαντικό σε αυτή τη φάση είναι πρωτού πάτε στο παντοπωλείο, να ελέγξτε πρώτα το ψυγείο και τον καταψύκτη σας για υλικά που ήδη διαθέτετε, και να σκεφτείτε πως αυτά θα μπορούσατε να τα αξιοποιήσετε στις επόμενες συνταγές σας.
Πολύ σύντομα θα διαπιστώσετε ότι με αυτή τη τακτική θα ψωνίζετε μόνο αυτά που πραγματικά χρειάζεστε, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο και χρήματα.
Βελτιώστε τις τεχνικές αποθήκευσης των τροφίμων σας
Πόσες φορές έχετε αγοράσει πατάτες και μετά από λίγο καιρό τις βλέπετε μαραζωμένες και τις πετάτε;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα σπατάλης εντοπίζεται κυρίως στις κατηγορίες των φρούτων και λαχανικών, στις οποίες σχεδόν 7 στους 10 καταναλωτές, δηλώνουν ότι αναγκάζονται να πετούν τα περισσότερα από αυτά. (σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών ΙΕΛΚΑ).
Το να μάθετε να αποθηκεύετε σωστά τα τρόφιμα, αποσκοπεί στο να διατηρήσετε την φρεσκάδα τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ένας τρόπος για να καταφέρετε να διατηρείτε τα τρόφιμά σας αναλλοίωτα για περισσότερο καιρό, είναι να μάθετε να τα τοποθετείτε στο ψυγείο στα σωστά σημεία.
Για παράδειγμα, αποφύγετε να διατηρείτε γαλακτοκομικά και τυριά στην πόρτα του ψυγείου όπου η θερμοκρασία είναι πιο ζεστή, και αποθηκεύστε τα στο πίσω και κάτω μέρος του ψυγείου σας όπου οι θερμοκρασίες είναι συνήθως πιο χαμηλές.
Όπως και τα περισσότερα λαχανικά, ειδικά αυτά που θα μπορούσαν να μαραθούν όπως είναι τα φυλλώδη, τα καρότα, τα αγγούρια και το μπρόκολο, πρέπει να μπαίνουν στο συρτάρι του ψυγείου με την υψηλότερη υγρασία.
Τέλος, τοποθετήστε τρόφιμα που είναι πιο ευαίσθητα στη φθορά και που πλησιάζει η ημερομηνία λήξης τους στο μπροστινό μέρος του ψυγείου, ώστε να είναι πιο προσιτά στο οπτικό σας πεδίο.
Ποτέ μα ποτέ μην υποτιμάτε τη δύναμη του καταψύκτη
Οι καταψύκτες δεν είναι κατάλληλοι μόνο για την αποθήκευση κρεάτων και έτοιμων γευμάτων.
Χρησιμοποιήστε παλιά βάζα, δοχεία και επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες για να αποθηκεύστε οτιδήποτε ξέρετε ότι δε θα φαγωθεί στην ώρα του.
Για παράδειγμα, αντί να αφήνετε λαχανικά και φρούτα να σαπίζουν και να καταλήγουν στα σκουπίδια, μπορείτε να τα τεμαχίσετε και να τα καταψύξετε για μελλοντική χρήση σε μία συνταγή.
Τα λαχανικά και τα φρούτα, σε αντίθεση με το ωμό κρέας που πρέπει να καταψυχθεί πολύ καλά προτού μαγειρευτεί, μπορούν να προστεθούν στην κατσαρόλα ή στο μπλέντερ ενώ βρίσκονται ακόμα σε κατεψυγμένη κατάσταση.
Βέβαια, και σε αυτή τη περίπτωση, η αποτελεσματικότητα του καταψύκτη ξεκινάει από την σωστή οργάνωση.
Ένα εύκολο τρικ που θα σας γλιτώσει χρόνο στην δημιουργία της λίστας με τις μελλοντικές σας αγορές, είναι πάνω σε κάθε συσκευασία να επισημαίνετε με μαρκαδόρο την ονομασία των προϊόντων, ώστε να τα αναγνωρίζετε πιο εύκολα.
Αξιοποιήστε ότι έχει απομείνει
Είτε πρόκειται για υπολείμματα ενός γεύματος στο σπίτι είτε από ένα εστιατόριο, ποτέ μα ποτέ μην αφήνετε να καταλήξουν στα σκουπίδια.
Τα πάντα μπορούν να αξιοποιηθούν είτε μόνα τους είτε σε άλλες παρασκευές, αρκεί να βάλετε τη φαντασία σας να δουλέψει.
Για παράδειγμα, το κοτόπουλο, το ρύζι και τα λαχανικά από το κυριακάτικο τραπέζι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σούπες και stir-fry συνταγές για το βραδινό δείπνο.
Αντίστοιχα, το μπαγιάτικο ψωμί μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή κρουτόν, τα υπολείμματα λαχανικών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ζωμό σούπας, ακόμα και ένα μάτσο υπερώριμες μπανάνες μπορούν να μετατραπούν σε ένα απολαυστικό banana bread.
Το μυστικό εδώ είναι να είστε πρόθυμοι να ξεφύγετε από τις συνταγές και να προτιμάτε να επιλέγετε υλικά που διαθέτετε ήδη στο ντουλάπι σας.
Δηλαδή εάν ένας σεφ προτείνει γλυκοπατάτες σε μια συγκεκριμένη συνταγή, δεν σημαίνει ότι οι κανονικές πατάτες δε θα λειτουργήσουν το ίδιο!
Εάν ωστόσο δεν είστε φαν του ξαναζεσταμένου φαγητού και κάποιων φαγητών που δε διατηρούνται καλά, όπως οι πατάτες τηγανιτές και σαλάτες με βάση το μαρούλι, τότε θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί στην ποσότητα φαγητού που μαγειρεύετε κάθε φορά.
Κατανοήστε καλύτερα τις ετικέτες στα προϊόντα
Γνωρίζετε πραγματικά τι σημαίνει η σήμανση «ημερομηνία λήξης» και «ανάλωση κατά προτίμηση έως» στις ετικέτες των προϊόντων;
Tο 28,4% των καταναλωτών δηλώνει λίγο ή καθόλου εξοικειωμένο με την διαφορά ανάμεσα στις δύο σημάνσεις, με αποτέλεσμα τόνοι προϊόντων να πετιούνται καθημερινά χωρίς να έχουν στην πραγματικότητα λήξει.
Για να το ξεκαθαρίσουμε, η ένδειξη «ημερομηνία πριν» αναγράφεται συνήθως στις ετικέτες ευαίσθητων προϊόντων όπως κρέατα, αλλαντικά, τυριά, ψάρια, γαλακτοκομικά κ.α.
Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση τους μετά το πέρας της αναγραφόμενης ημερομηνίας ακόμα και αν δεν μυρίζουν άσχημα ή η υφή τους φαίνεται καλή, καθώς αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας.
Αντιθέτως, η σήμανση «ανάλωση κατά προτίμηση πριν» που συναντάμε στα περισσότερα κατεψυγμένα και κονσερβοποιημένα τρόφιμα, δεν αφορά την ασφάλεια του προϊόντος αλλά την ποιότητα.
Σε αυτή τη περίπτωση το προϊόν παραμένει κατάλληλο προς κατανάλωση ακόμα και μετά το πέρας αυτής της ημερομηνίας, απλώς ενδέχεται να έχει αλλάξει λίγο το άρωμά του και η γεύση του.
Ξανασκεφτείτε τους τρόπους απόρριψης των υπολειμμάτων
Εάν δεν επιθυμείτε να αξιοποιείτε όλα τα υπολείμματα τροφίμων, τουλάχιστον ξανασκεφτείτε τους τρόπους που τα απορρίπτετε.
Ένας τρόπος είναι η κομποστοποίηση των υπολειμμάτων φρούτων και λαχανικών. Αυτός ο τρόπος ανακύκλωσης μπορεί να γίνει με πάρα πολλούς τρόπους ακόμα και αν μένετε σε ένα διαμέρισμα.
Photo by Lenka Dzurendova on Unsplash
Επίσης τρόφιμα που σας περισσευτούν και δεν ξέρετε πώς να τα αξιοποιήσετε, επιλέξτε να τα δωρίσετε, αντί να τα πετάξετε.
Για παράδειγμα, εάν διαθέτετε λαχανόκηπο και έχετε μεγάλη συγκομιδή που δεν μπορείτε να συντηρήσετε, δωρίστε μέρος αυτής σε συγγενείς, φίλους ή σε εθελοντικές ομάδες που παρασκευάζουν γεύματα για συνανθρώπους που έχουν ανάγκη.
Συμπέρασμα
Η μείωση της σπατάλης τροφίμων είναι μόνο ένα μέρος του zero waste τρόπου ζωής, και απαιτεί ένα μείγμα σκέψης, σωστής οργάνωσης και δράσης.
Στην αρχή ίσως να μην τα καταφέρετε 100%. Προσπαθήστε κάθε φορά να σκεφτείτε νέους και πιο αποτελεσματικούς τρόπους. Στη πορεία θα δείτε πόσο αξίζει τη προσπάθεια, ενώ το περιβάλλον και το πορτοφόλι σας θα σας ευγνωμονεί!
Εσείς πώς εξοικονομείτε φαγητό στο σπίτι;
Βοηθήστε κάποιον κοινοποιώντας αυτό το άρθρο!
